Hangi Hayvanlar Kış Uykusuna Yatmaz?
Kış uykusu nedir?
Hayvanların metabolizmalarının yavaşlayarak yaşamsal aktivitelerinin azaltılması anlamına gelmektedir. Genelde vücut ısıları düşer, nefes alış veriş, kalp atışı ve metabolizma hızı yavaşlar.
Kış uykusu yeterli yiyecek olmadığında enerji tasarrufu etmek için vardır.
Kış uykusuna girmeden önce canlılar mümkün olduğunca fazla yiyecek tüketir ve bu yiyeceklerden aldığı enerjiyi yağa çevirerek saklar.
Bazı kış uykuları birkaç gün, birkaç hafta ya da tüm kış boyunca sürebilir.
Tüm kış süren uykular süresinde vücut ağırlığının yaklaşı %25'i yakılarak canlı hayatta kalmayı başarır.
Bir çok yer sincabı, kemirgen türü, lemur gibi canlılar sıcaklık veya gıda sorunu yaşamamasına rağmen kış uykusuna yatar.
Kutup yer sincabı da kış uykusuna yatan canlılardandır.
Ayılar kış uykusuna yattıklarında kendi proteinlerini ve ürinlerini geridönüştürerek kas erimesi ve idrara çıkma sorunlarını ortadan kaldırarak kış boyunca uykuya yatabilirler. Tüm enerji ihtiyaçları yağ stoklarından karşılanır.
Hangi Hayvanlar Kış Uykusuna Yatmaz?
Balık, sürüngenler ve amfibiler (hem karada hem denizde yaşayan - kurbağa gibi canlılar) vücut ısılarını ve metabolizmalarını kontrol edemedikleri için kış uykusuna yatamaz
İnsanlar Kış Uykusuna Yatar mı?
Insanları kış uykusuna yatırmak bir çok sebepten ötürü avantajlı olabilir. Ciddi biçimde hasta ya da yaralı insanların, tedavi verilene kadar uyutulması, uzay yolculuklarında süreler insan ömrüne nazaran çok uzun olduğu için uyku esnasında yolculuk gibi amaçlar için uygun olabilir. Bu sebeple araştırmacılar insanları kış uykusuna yatırmak için bir çok çalışma yapmıştır.
Evrimlsel olarak atalarımız sıcak ve verimli topraklardan geldiği için genetik olarak kış uykusuna yatkın değiliz.
Vucut sıcaklığı ve metabolizmamızı güncel olarak tıbbi müdahaleler için ağır ilaçlar yardımıyla sağlayabiliyoruz. Fakat kış uykusuna doğal olarak yatan canlılar uykuya ne zaman yatacağına ve uyanacağına kendisi karar verirken, insanlar bu beceriye sahip olmadığından doğal olarak uyumaları ve uyanmaları mümkün değildir.
Metabolizma ve vücut sıcaklığı haricinde, beynin sürekli bir uyuma ya da sürekli düşük aktiviteli bir uyanıklık halinde kalması için bir çok nörolojik aktiviteden de yoksunuz. O sebeple uzun süreli kış uykularının beyin aktivitelerimizi nasıl etkileyeceği bir soru işaretidir.
Kış uykusuna benzer başka ne gibi aktiviteler var?
Bunun yanında bazı hayvanlar gerçek anlamda "donarak" hayatta kabilirler. Bu hayvanların antifriz proteinleri içeren donmaya karşı evrimleştikleri mekanizmaları vardır. Bu canlılara örnek Ringa balığı, kış pisi balığı, deniz kuzgunu ve Myoxocephalus scorpius verilebilir.
BİR CEVAP YAZ